Editing Тунгаамал загвар (section)

== Түүх ==
=== Урьтал боловсруулалт ===

==== Монгол бичгийн кодчиллыг шийдэх олон улсын сонирхол ====

Олон улсын нэгдсэн системд кодолсон монгол бичгийн үсгийн дүрс ба дүрэм алдаатай байсаар байгаа учраас Юникодын байгууллага ч монгол бичгийн асуудалд сүүлийн жилүүдэд анхаарч, тусгайлан хурал зөвлөгөөн хийх болсон. Болорсофт компани 2013 оноос хойш Монгол бичгийн кодчиллыг анхааран судалж, олон улсын хурал, зөвлөгөөнүүдэд оролцон санал бодлоо илэрхийлж ирлээ. Олон улсын байгууллагын зүгээс энэ асуудал дээр хичээл чармайлт гарган ажиллаж буйг дурдах нь зүйтэй.

==== Монгол бичгийг зүй ёсны авианы загвараар нь бус, зурлагаар кодлох санаачилга ====

Нэгэнт монгол бичгийн кодчиллын асуудал хангалттай шийдэгдэхгүй байгаа ийм нөхцөлд  2017 оны 9 сарын 22-27-нд ӨМӨЗО-ы Хөх хотод болсон хуралдаанд монгол бичгийг бүр үсгээр бус, ханз үсэг шиг дүрсээр кодлох шинэ аргачлалыг хүртэл боловсруулж, батлах оролдлого хийсэн юм. “Болорсофт” ХХК-ийн төлөөлөл энэ хурал дээр авианы бичгийг ханз маягаар кодлохын эсрэг байр сууриа илэрхийлж, дүрсээр кодлох явцыг түр зогсоосон.

==== Монгол бичгийг авианы загвараар нь үлдээх хичээл зүтгэл ====

Дээрх мэт нөхцөл байдлын араас уг асуудлаар холбогдох мэргэжилтнүүдтэй хамтран баг болж дагнан ажиллаж байна. Бид 2018 оны 4 сарын 03-05-нд АНУ-ын Сан Хосе хотод болсон хуралдаанд өөрсдийн шийдлийг танилцуулж, авиа зүйн загвараа цаашид хөгжүүлэх, хадгалж үлдээх боломжийг олж авсан. Энэ идэвх зүтгэлд Өвөр Монголын эрдэмтэд талархахын зэрэгцээ Юникодын зүгээс ихэд үнэлж байсан. Тиймээс, Юникодын 4-р техникийн хорооны зүгээс монгол бичгийн блокоос гадна Тод, Манж, Шивээ бичгийн блокийг өргөтгөж өгөх хүсэлтийг тавьж байв.

=== Хурал зөвлөгөөн ===

==== Монгол бичгийн фонт симпозиум – 2013 ====
Бид 2013 онд Өвөр Монголын нийслэл хөх хотод болсон хуралдаанд уригдан, улсаа төлөөлж оролцож байсан бөгөөд Монгол бичгийн төрөл бүрийн программууд болох Монгол бичгийн үг үсгийн алдаа шалгуур, Монгол бичиг кирилл бичиг хоорондыг хөрвүүлэгч зэргээ Өвөр Монголын их сургуулийнханд танилцуулж байв.
Тэр үеэс Монгол бичгийн фонтын асуудал, тэр тусмаа суурь кодчилол ихээхэн асуудалтай байгааг ойлгож, санал зөвлөмжөө дэвшүүлж байсан билээ.

=====Авч хэлэлцсэн гол асуудлууд=====
* Монгол бичгийн фонтын асуудлууд
* Монгол бичгийг компьютераар боловсруулах стандарт
* Монгол бичгийн фонтыг бусад платформууд дээр хэрхэн ажиллуулах ба хөгжүүлэх
* Монгол бичгийн гарын байрлал
* Монгол бичгийн дүрмийн алдаа шалгагч
* Монгол бичгийн үгсийн аймгийн тодорхойлолт
Бид мөн өөрсдийн хөгжүүлсэн монгол бичгийн фонт MongolianScript 3.0 танилцуулж байв. Хурлаар Монгол бичгийн юникод фонтыг хэрхэн зөв хөгжүүлэх, өнөөгийн хөгжүүлэлтэд үүсч буй асуудлуудыг хэрхэн шийдэх, баримтлах стандартын чиг хандлага, монгол бичгийн боловсруулалтыг хэрхэн хийх зэрэг асуудлуудыг авч хэлэлцсэн ба фонт хөгжүүлэгчид өөрсдийн хөгжүүлсэн фонтуудаа бусдадаа танилцуулж хоорондоо туршлага солилцлоо.
[[File:Meeting2013.jpg|400px|thumb|2013 оны хурлын явцад]]
Тус хурлаар бид Хятад улс дахь Монгол бичгийн зохиож, батлуулж барьж байгаа эрдэмтэд тэдний багийнхантай нягт харилцаа тогтоож авсан юм.

=====Хуралд оролцогсод=====
* Өвөр Монголын Их Сургууль (зохион байгуулсан)
* Бээжингийн Шинжлэх Ухааны Академи
* Хэвлэлийн FangZhen компани
* Welfang Beida Jade Bird Huaguang Imagesetter Co.,Ltd
* Menkhsoft
* Microsoft
* Болорсофт

=====Хурлын үр дүн=====

* Тус хуралд Майкрософт компанийг төлөөлж, Mongolian Baiti фонтын менежерүүдийн нэг Грег Эк оролцож, хийж буй зүйлсээ танилцуулсан билээ. Тус хурлын үеэр түүний DS01 баримтын эхний ноорог хувилбар болсон.
* Болорсофт компаниас гаргасан MongolianScript фонтын тогтвортой хувилбар болох 3.2 гарсан. 
* Бид асуудалтай танилцаж, Өвөр Монголын их сургуулийнхантай хамтын ажиллагаа эхлүүлсэн юм.

==== Монгол бичгийн кодчиллын асуудал – 2015 ====

==== Монгол бичгийн Ad Hoc уулзалт 2017 ====

==== Монгол бичгийн Ad Hoc уулзалт 2018 ====

==== Монгол бичгийн кодчилол – 2018 ==== 
2018.11.20-нд Улаанбаатар хотноо төрийн ба сургалт, судалгаа шинжилгээний 20 гаруй байгууллага болон монгол бичиг хэрэглэгчдийн 40 гаруй төлөөлөл, Юникодын байгууллагын монгол бичгийг хариуцсан мэргэжилтэн оролцсон сэдэвт хурал зохион байгуулсан юм. [https://blog.bolorsoft.com/?p=129 Хурлын дэлгэрэнгүй тайлан]

Хуралд Юникодын техникийн хорооны тэргүүлэгч Лиза Мүүр амжилт хүсэн мэндчилгээ илгээж, хурлын үр дүнг хүлээж байгаагаа мэдэгдсэн билээ. [https://blog.bolorsoft.com/wp-content/uploads/2018/11/Unicode-Greeting-from-UTC.pdf Юникодоос ирүүлсэн мэндчилгээ] 
Тус хурлаар, монгол бичгийн юникодын өнөөгийн байдал, өмнө гарсан шийдлүүд болон сүүлийн үед дэвшүүлж байгаа саналуудыг хэлэлцсэн. 
Болорсофтын баг өөрсдийн Юникодын байгууллагад дэвшүүлсэн саналуудаа нэгтгэн, монгол бичгийн юникодыг сайжруулах бусад оролдлогоос ялгахын үүднээс “Тунгаамал загвар” хэмээн нэрлэж, хэлэлцүүлсэн. 
Энэхүү хурлаас Монголын шинжлэх ухааны байгууллагууд авианы бичгийн онцлогийг тусгасан уг шийдлийг яаралтай хэрэгжүүлэхийг дэмжсэн дүгнэлт, зөвлөмж гаргаж, түүнийгээ Юникодын байгууллагад илгээсэн.

==== Юникодын техникийн зөвлөлийн 158-р хурал ====
Тус хурлаас гарсан дүгнэлт, зөвлөмжийн дагуу, Болорсофтын багийн төлөөлөл 2019.1.14-17-нд АНУ-д Гүүглийн төв байранд болсон Юникодын техникийн зөвлөлийн  158-р хуралдаанд оролцож, “Тунгаамал загвар”-аа Юникодын олон улсын мэргэжилтнүүдээр хэлэлцүүлж, уг загварыг хэрэгжүүлэх дэмжлэг авч, шаардлагатай кодуудыг ашиглах эрхтэй болсон. 
[https://www.unicode.org/L2/L2019/19058-mongolian-ad-hoc-rept.pdf L2/19-058: Mongolian ad-hoc report (laboratory prototype)]